(Кыргыз) Димаш Кудайбергенов Казакстандын кыргыз уруусунанбы?
Sorry, this entry is only available in Kyrgyz and Russian.
Социалдык тармактарда айтылуу казак ырчысы Димаш Кудайбергенов кыргыз уруусунан келип чыккандыгы тууралуу маалымат тарады.
Factcheck.kg бул маалыматты текшерип көрдү.
Жаңылыкты жазып чыккан infogram_312 баракчасы bars.media сайтына шилтеме берген. Ал эми аталган сайтта Димаштын интервьюсунан: “Бизде, казактарда уруу түшүнүгү бар. Менин уруум — кыргыз”, — деп айтканы жарыяланган.
Биз бул интервью 2013-жылы “Мейкин Азия” аттуу биринчи музкалык фестиваль учурунда тартылганын аныктадык. Фестиваль 18-июлдан 20-июлга чейин Ысык-Көлдүн жээгинде, “Рух Ордо” маданий борборунда өткөн. Бул иш-чарада Димаш байгеге илинип, гран-при ээси болгон.
Казактардын расмий тарыхнаамасында да, санжырасында да, казак урууларынын арасында кыргыздардын кандайча пайда болгондугу тууралуу маалымат табылган жок.
Интернет-форумдардагы сурамжылоодо кыргыздардын Казакстанда пайда болушунун үч варианты айтылат:
– Түндүк Арал аймагындагы кыргыздар – улуу Кыргыз Каганатынын урууларынын калдыгы;
– Кенесары хан менен Каратай Султандын мезгилинде (18-кылымдын аягы) кыргыздар күч менен көчүрүлүп келген;
– 18-кылымдын аягында Тянь-Шанда эпидемияга жана ооруларга байланыштуу казак талааларына аргасыз көчкөн.
“Актюбинский вестник” гезитинде 2013-жылы кыргыздардын Казакстанда пайда болгондугу тууралуу эки материал жарык көргөн. 24-январда жарыяланган “Алар кимдер” (“Кто они?”) аттуу макалада Актау тарыхчысы Нураден Кете казак кыргыздарын өзүн-өзү идентификациялоо жана алардын Кыргызстан менен байланышы жөнүндө маселе көтөргөн. Ал эми 11-июлда “Алим кыргыздары” (“Алимовские кыргызы”) аттуу макалада окумуштуу, этнограф жана тарых илимдеринин доктору Рахим Бекназаров бул уруунун Актөбө облусунда пайда болушу жөнүндө түшүндүрмө берген.
“Кыргыздар чындыгында эле бул аймакка жаңы келген. Алар 18-кылымдын биринчи жарымында Волганын төмөнкү агымында Ахтуба бойлоп кетишкен Кундра татарларынын арасына башка кыргыз уруулары отурукташкан мезгилде келишкен. Белгилей кетчү нерсе, алардын Алимулу уруу союзунун отурукташуу аймагына көчүп баруусу жергиликтүү кландардын макулдугу менен “тынч” жана тез болгон. Алар Түндүк Арал деңизинин аймагындагы казактардын маданиятын тез сиңирген”.
Ошондой эле, “Казакча стереотиптер” циклинен “Кыргыз – казак эмеспи?” аталышындагы видеону таптык. Анда алып баруучу кыргыздан чыккан казак экенин айтып, Казакстандагы кыргыздардын пайда болушу жөнүндө маалымдаган.
Жыйынтык: чындык. Димаш Кудайбергенов 18-кылымда ар кандай себептерден улам Казакстанда отурукташып, казактар менен сиңишип калган кыргыздардын тукумунан.