(Кыргыз) Жарганаттардан жуккан өлүмгө алып келген жаңы вируспу, бирок бул жолу Африкадан? Текшеребиз
Sorry, this entry is only available in Kyrgyz and Russian.
Бир нече күн мурун маалыматтык сайттарда жана Telegram-каналдарда Танзанияда табылган белгисиз инфекция тууралуу маалымат жарыяланган. “Илимге белгисиз инфекциялык оору Танзаниянын түндүк-батыш тарабында Уганда менен чектеш аймакта жайгашкан Букоба шаарында байкалган. Врачтар аны менен жети киши ооруп жатканын аныкташкан, кийин алардын бешөөсү каза болгон”, деп айтылат.
Оору тууралуу маалыматтын булактары катары Arab News агенттиги жана танзаниялык Citizen басылмасы аталган, акыркылар өз кезегинде Танзаниянын Саламаттык сактоо министрлигине шилтеме кылышкан.
Factcheck.kg редакциясы маалыматты тактап чыкты.
Чынында эле, 16-март күнү кечинде Танзаниянын Саламаттык сактоо министрлиги белгисиз оору тууралуу эскертүү жарыялаган. Оору “жалпы жонунан жети кишиде аныкталган, анын белгилери – ысытма (безгек), кусуу, дененин ар кайсы мүчөлөрүнөн кан чыгышы, бөйрөк жетишсиздиги”.
Өкмөт инфекциялык ооруну изилдеш үчүн Уганда менен чектеш түндүк-батыштагы Кагера аймагына ыкчам топту жиберген. Оорунун булагын жана түрүн аныкташ үчүн бейтаптар жана каза болгондор изилдөөгө алынган.
Инфекцияны изилдеп, анын кандай оору экенин аныктаганга төрт күн кетти. 21-мартта Health Policy Watch сайтында жарыяланган макалада белгисиз вирус Эбола сыяктуу филовирус болоору, өтө жугуштуу Марбург вирусу экени айтылат.
Марбург жана Эбола – филовирустар, алар кан агууга, көп органдардын иштебей калуусуна алып келип, өлүмдүн жогорку көрсөткүчтөрү менен мүнөздөлөт.
- Мурда марбург геморрагиялык ысытмасы (безгек) деген аталышта белгилүү болгон Марбург вирус оорусу (МВО) – көп учурда өлүмгө алып келген, оор оору болуп саналат.
- Марбург вирусун жуктургандарда оор геморрагиялык ысытма байкалат.
- Оорунун өлүм ыктымалдыгынын орточо көрсөткүчү болжол менен 50%ды түзөт. Мурдагы эпидемиялар учурунда вирустун штаммына жана медициналык жардамдын сапатына жараша бул көрсөткүчтөр 24% менен 88%дын ортосунда болгон.
- Регидратация менен тейлөө терапиясынын жана симптоматикалык дарылоонун тез башталышы бейтаптын сакайып кетүү ыктымалдыгын жогорулатат. Учурда вирусту зыянсыздандырууга жөндөмдүү дары-дармектер катталган эмес, бирок кан препараттарынын, иммунологиялык жана башка дарылардын негизинде бир катар препараттарды түзүү боюнча иштер жүрүп жатат.
- Марбург вирусун алып жүрүүчүлөр – Pteropodidae түркүмүнө кирген Rousettus aegypti жарганаттары. Марбург вирусу жарганаттардан адамга жугуп, аны менен ооруган адам вирусту башкага жуктура алат.
- Оорунун жайылышы менен натыйжалуу күрөшүүнүн жолу – эл менен тыгыз байланышта болуу.
Оору биринчи жолу 1967-жылы бир убакта Марбург менен Франкфуртта (Германия) жана Белградда (Сербия) чыкканда изилденген. Бул жерлерде оорунун чыгышына Угандадан алып келинген африкалык көк маймылдардын (Cercopithecus aethiops) лабораторияда колдонулушу себепчи болгон. Кийин бул оору менен ооругандар Анголада, Конго Демократия Республикасында, Кенияда, Угандада, Түштүк Африкада катталган. 2008-жылы Угандада бири-бири менен байланышы жок эки эпидемиялык учур катталган, экөөндө тең оору жарганаттар жашаган үңкүргө барып келгенден кийин пайда болгон.
Бирок Африка үчүн бул жаңы инфекция болуп эсептелбейт. Бул континенттин аймагында маал-маалы менен Эболага, Марбургга жана башка инфекцияларга байланыштуу оорулар чыгып турат. Эскерте кетсек, өткөн жылдын аягында Угандада Эбола безгегинин эпидемиясы катталган. Ал дээрлик төрт айга созулуп, 55 кишинин өмүрүн алып кеткен. Былтыр Танзанияда лептоспироз же «келемиш безгеги» катталып, түштүк-чыгыштагы Линди аймагында үч адам каза болгон.
Кызыгы, бир катар орусиялык маалыматтык булактар Танзания тууралуу жазып жатып, Роспотребнадзор 2-мартта эле АКШнын биолабораторияларынын ишмердүүлүгүнө байланыштуу жаңы патогендердин жайлышынын тобокелдиги бар экенин айткан деп окурмандарын эскертишкен. Роспотребнадзордун жетекчиси Анна Павлова ушундай лабораториялардын болушу алар жайгашкан өлкөнүн жарандарына гана эмес, башка өлкөлөр үчүн да коркунуч жаратаарын, инфекциялар чек араны билбестигин билдирген.
Тыянак: чындык. Танзанияда чынында эле белгисиз ооруну жуктуруп алгандар катталган. Алардын бешөөсү каза болгон. Бир нече күндөн кийин эксперттер аныктагандай, бул Марбургу вирусу болгон. Вирус 1967-жылы эле изилденген. Ага каршы дары-дермек азыркыга чейин жок болгону менен дарыгерлер анын жайылуу очогун локалдаштырууга үйрөнүшкөн, бул вируска байланыштуу өлүмдөрдүн санын азайтууга мүмкүнчүлүк берет.